خانه / دوره هاي آموزشي / کاخ شمس(مروارید) اشرافی ترین کاخ

کاخ شمس(مروارید) اشرافی ترین کاخ

 کاخ شمس(مروارید) اشرافی ترین کاخ به جا مانده از دوره پهلوی

مهرشهر کرج یکی از آثار معماری ارزشمند کشور را در خود جای داده است، سازه‌ای به نام کاخ مروارید که در سال ۱۳۴۷ برای شمس پهلوی ساخته و در اسفند ۱۳۵۷ مصادره شد،شمس پهلوی به دلیل بیماری آسم این منطقه را برای زندگی انتخاب کرد. کاخ مروارید که هم اکنون نیز پا برجاست و عموما از آن با نام کاخ شمس یاد می‌شود، از آثار تاریخی و دیدنی مهرشهر و استان البرز محسوب می‌شود. کاخ مروارید با زیر بنای ۲۵۰۰ متر مربع برای اقامت شمس پهلوی در سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ بنا شد. این بنا توسط وسلی پیترز، معمار مشهور آمریکایی و بنیاد فرانک لوید رایت با صرف هزینه یک میلیون دلار به شکل یک سفره ماهی که صدفی آن را در برگرفته است، طراحی و ساخته شد. این کاخ یکی از مجهزترین، مرفه‌ترین و اشرافی‌ترین بناهای دوره‌ی پهلوی محسوب می‌شود. در ساخت و ساز کاخ شمس، هیچ یک از اصول معماری ایرانی رعایت نشده و سبک، نقشه و ساختار آن کاملا غربی است.

سایر فضاهای کاخ

عبارتند از: راهرو مار پیچ و بدون پله که به سمت طبقات فوقانی امتداد دارد، سالن پذیرایی، دفتر مخصوص شمس، سالن سینما، سالن بیلیارد، آشپزخانه، اتاق های خواب، محل نگهداری پرندگان، استخر شنا، حمام و سرویس های بهداشتی، تمامی فضا های معماری در زیر سقفی با فرم حلزونی و با نور گیر های متعدد و به شکل دانه های مروارید اجرا شده است، در ضلع شمالی کاخ و در محوطه بیرونی دریاچه نیز به شکل باله های سفره ماهی طراحی و اجرا شده است که قابلیت قایق سواری را داراست در واقع دریاچه نیز نمادی از آبزیان بوده و شنا کردن سفره ماهی و صدف را تجسم می نماید.

 

 

 

این اثر ملی تاکنون روزهای اسفباری را پشت سر گذاشته است، از غارت اموال ارزشمند داخل آن گرفته تا از بین رفتن بنای کاخ . از سال ۵۷ به بعد این کاخ بین بنیاد مستضعفان و بنیاد تعاون سپاه دست به دست شد تا اینکه در نهایت به میراث فرهنگی رسید البته آن هم با کش مکشی که بر سر صدور مجوز ساخت و ساز در ۸۰ هکتار از این مجموعه به وجود آمد.

 

در میانه مصادره و این دست به دست شدن‌ها، اموال ارزشمند کاخ مروارید گم شد و وقتی هم که میراث فرهنگی آن را تحویل گرفت چیزی از اموال به جز چند مبل شکسته و بی ارزش باقی نمانده بود. پیرو همین موضوع مهم، سال ۹۳ مدیرکل وقت میراث فرهنگی البرز گفته بود که « پیگیر اشیای داخل این کاخ از طریق عکس‌ها و اسناد موجود در بنیاد مستضعفان، بنیاد تعاون و مرکز اسناد هستیم تا بتوانیم از روی اسناد و عکس‌ها، اشیای داخل کاخ را شناسایی کنیم». حال چهار سال از آن زمان گذشته اما همچنان خبری از اموال غارت شده کاخ مروارید نیست و مدیرکل میراث فرهنگی کنونی البرز هم می‌گوید بعید است این اموال دیگر پیدا شود.

به گفته آقای میرچی مدیر کل سابق میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان البرز، کاخ مروارید یکی از با ارزش‌ترین کاخ‌های تاریخی ایران است و از لحاظ ویژگی‌های فنی از بسیاری از کاخ‌های موجود چند پله بالاتر است و تکنیک‌های که در ساخت، طراحی و رنگ آمیزی این مجموعه به کارگرفته شده حتی از سبک و شیوه ساخت کاخ سعدآباد نیز برتر است.

اداره کل میراث فرهنگی استان البرز اعلام می کنند که چیزی حدود ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای مرمت آن نیاز است تا بتوان این کاخ را به شکل اولیه مرمت کرده و درهای آن را به روی مردم باز کرد.  هر از گاهی در این کاخ برنامه های فرهنگی و نمایشگاهی برپا می شود و در حال حاضر سقف این کاخ در حال مرمت است.

حجت الاسلام فخر الدین صابری، مدیرکل میراث فرهنگی البرز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرده، بسیاری از اموال کاخ مروارید قبل از اینکه به میراث فرهنگی تحویل داده شود، به غارت رفته بود. با این اوصاف بازگرداندن مجدد این اموال به کاخ امری بعید به نظر می‌رسد و شدنی نیست.

صابری توضیح می‌دهد: البته اگر به صورت اتفاقی بخشی از اموال این کاخ درجایی شناسایی شود، فرایند بازگرداندن آنها انجام می‌گیرد ولی نباید در این خصوص امیدوار بود. این مسئول در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه درایام نوروز امکان بازدید از ساختمان کاخ وجود نداشته  عنوان می‌کند: در حال حاضر شرایط این کاخ تاریخی برای بازدید عمومی مساعد نیست.

به امید روزی که با مرمت این اثر باستانی زمینه را برای توسعه گردشگری منطقه فراهم نماییم.

منبع: ایسنا، کجارو، خبر گزاری مهر.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *